અમારા બ્લોગ ગુજરાતી અંગ્રેજીમાં આપ સૌ નું સ્વાગત છે. આજે આ આર્ટિકલ માં આપણે ગુજરાતી ભાષામાં આયુર્વેદિક દવા વિષે ની વાત કરવા જઈ રહ્યા છીએ, જે આર્ટિકલનું નામ છે, “આયુર્વેદિક ખંજવાળ ની દવા (Khanjval Ni Dava).” આ એક સામાન્ય ચામડી ની સમસ્યા છે, આવી નાની નાની સમસ્યાઓ થી હજારો લોકો પીડાતા હોય છે છતા લોકો આવી સમસ્યા પર વધુ ધ્યાન દેતા નથી.

ખંજવાળ એ એક સામાન્ય ચામડી ની સમસ્યા કહી શકાય, જે તમને ચામડી ના ઇન્ફેકશન થી સામાન્યરીતે થતી હોય છે. તમે આ લેખ વાંચી રહ્યા છો તો કદાચ તમે પણ આવી સમસ્યા થી જજુમી રહ્યા છો. તો ચાલો આવી સમસ્યા થી આયુર્વેદિક રીતે ફટાફટ છુટકારો મેળવવા થોડા ઘરગથ્થુ ઉપાયો જોઈએ.

Also Read- આયુર્વેદિક ધાધર ની દવા- Dhadhar Ni Dava

આયુર્વેદિક અને ઘરગથ્થુ ખંજવાળ ની દવા (Ayurveda and Home Remedies for Khanjval Ni Dava)

ખંજવાળ (itching) ત્વચા એક અસ્વસ્થતા, બળતરા સનસનાટીભર્યા અનુભવ હોય શકે છે, જે તમને ખંજવાળવા માટે મજબુર કરી દે છે. આવી સામાન્ય સમસ્યા પ્રુરિટસ તરીકે પણ ઓળખાય છે, ખંજવાળ ઘણીવાર વધુ પડતી શુષ્ક ત્વચાને કારણે પણ થાય છે. વૃદ્ધ અથવા પુખ્ત વયના લોકોમાં આવી સમસ્યા સામાન્ય માનવામાં આવે છે, કારણ કે તેમની ઉંમર સાથે ચામડી વધુ સૂકી બનતી જાય છે.

તમારી ખંજવાળના કારણ પર આધાર રાખીને, તમારી ત્વચા સામાન્ય લાલ, ખરબચડી અથવા ખાડાવાળી દેખાઈ શકે છે. વારંવાર ખંજવાળ ત્વચાના જાડા ભાગોમાં સમસ્યા ઉભી કરી શકે છે, જેના કારણે રક્તસ્રાવ અથવા ચેપ લાગવાની સંભાવના વધી શકે છે.

ઘણા લોકોને ઘરગથ્થુ ઉપચાર થી રાહત મળે છે, જેમ કે દરરોજ મોઇશ્ચરાઇઝિંગ ક્રીમ નો ઉપયોગ કરવો અને લીમડા વાળા હૂંફાળા પાણીથી સ્નાન કરવું. લાંબા ગાળાની રાહત મેળવવા અને ખંજવાળ કાયા કારણે ઉદ્ભવી તે ઓળખવા ડોક્ટર ની સલાહ મુજબ સારવાર મેળવવી ખુબ જરૂરી છે. સામાન્ય સારવાર સિવાય તમે ચામડી ના ડોક્ટર ને મળી અને સચોટ સારવાર લઇ શકો છો.

ખંજવાળ જેવી સમસ્યા કેમ ઉદ્ભવે છે. (Why a problem like itching arises.)

• ત્વચાની સ્થિતિ- આવી સમસ્યા સામાન્ય રીતે શુષ્ક ત્વચા, ખરજવું, સોરાયિસસ, ખંજવાળ, પરોપજીવી બેક્ટેરિયા, બર્ન્સ, ડાઘ, જંતુના કરડવા અને શિળસના કારણે પણ થાય છે.
• શરીર ના આંતરિક રોગો- આખા શરીરમાં ખંજવાળ એ અંતર્ગત બિમારીનું લક્ષણ હોઈ શકે છે, જેમ કે યકૃત રોગ, કિડની રોગ, એનિમિયા, ડાયાબિટીસ, થાઇરોઇડ સમસ્યાઓ ના કારણે પણ ખંજવાળ જેવી સમસ્યા તમારા શરીર માં ઉદ્ભવી શકે છે.
• ચેતા વિકૃતિઓ- ઉદાહરણોમાં મલ્ટીપલ સ્ક્લેરોસિસ, પીંચ્ડ ચેતા અને દાદર જેવી સમસ્યા ને કારણે પણ તમને તીવ્ર ખંજવાળ આવી શકે છે.
• માનસિક પરિસ્થિતિઓ- માનસિક ચિંતા, બાધ્યતા મનોગ્રસ્તિ વિકાર અને હતાશા ને કારણે પણ તમને ખંજવાળ આવી શકે છે.
• બળતરા અને એલર્જીક પ્રતિક્રિયાઓ – રસાયણો, સાબુ અને અન્ય પદાર્થો ને કારણે ત્વચા ને બળતરા કરી શકે છે અને તેનાથી થતી ફોલ્લીઓ અને ખંજવાળ પેદા કરી શકે છે. કેટલીકવાર પદાર્થ, જેમ કે હાનિકારક કે એલેર્જી વાળા પદાર્થ, આઇવી અથવા સૌંદર્ય પ્રસાધનો, એલર્જીક પ્રતિક્રિયાનું કારણ બને છે. ઉપરાંત, અમુક દવાઓની પ્રતિક્રિયાઓ પણ ત્વચાની ખંજવાળ નું કારણ બની શકે છે.

ખંજવાળ ના લક્ષણો (Symptoms of itching)

ખંજવાળ ત્વચા નાના ભાગોને અસર કરી શકે છે, જેમ કે માથા માં ઉપરના ભાગની ચામડી, હાથ અથવા પગ અથવા ઘણી વાર આખા શરીરને. ખંજવાળ ત્વચા પર કોઈપણ અન્ય નોંધપાત્ર ફેરફારો વિના થઇ શકે છે. અથવા તે બીજા રોગો કે એલર્જી સાથે સંકળાયેલ હોઈ શકે છે:

• લાલાશ પડતા ત્વચા ના ભાગો
• સ્ક્રેચ
• શરીર પર ફોડલીઓ પડવી.
• શુષ્ક ત્વચા ના કારણે. (મુખ્ય પણે શિયાળા માં)
• ચામડી ના અન્ય રોગ ને કારણે

ક્યારેક ખંજવાળ લાંબો સમય ચાલે છે અને તીવ્ર હોઈ શકે છે. જેમ તમે આ ભાગ ને અડવાથી અથવા ખંજવાળશો, તે ખંજવાળ વધુ આવશે. અને વધુ ખંજવાળવા થી તમને ચામડી પાર સ્ક્રેચ પડી શકે છે.

Also Read- અશ્વગંધા ના ફાયદા (Benefits of Ashwagandha in Gujarati)

ઘરગથ્થુ અને આયુર્વેદિક ખંજવાળ ની દવા (Ayurvedik Khanjval Ni Dava)

ખંજવાળની ​​સમસ્યા કોઈને પણ થઈ શકે છે અને તેના કારણે તમારા શરીરમાં ફોલ્લીઓ કે રેશીશ ની સમસ્યા પણ થઈ શકે છે. ખંજવાળ શરીરમાં રોગપ્રતિકારક તંત્રમાં ખલેલને કારણે પણ થાય છે.

હવામાનના પરિવર્તનને કારણે, તમામ લોકોને કેટલીક વખત આ પ્રકારની સમસ્યા થઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, ઘણી વખત લોકો તેનાથી છુટકારો મેળવવા માટે ઘણી જુદી જુદી રીતો અપનાવે છે. જો તમે ખંજવાળની ​​સમસ્યાથી પરેશાન હોવ તો આ સરળ ઘરેલૂ ઉપાયો અપનાવી શકો છો.

ખંજવાળને કારણે, કોઈ પણ કામ કરવાનું મન થતું નથી, વ્યક્તિ ઘણી વાર ચીડિયા સ્વભાવ ના પણ થઈ જાય છે. આવી સ્થિતિમાં, તમારા માટે એ જાણવું અગત્યનું છે કે જો તમે ખંજવાળની ​​સમસ્યાનો સામનો કરી રહ્યા છો, તો તમે થોડી ઘરગથ્થુ વસ્તુઓની મદદથી આવી સમસ્યા ને દૂર કરી શકો છો. તો ચાલો જાણીએ કે તેને ઘટાડવાની રીતો શું છે.

એલોવેરા

એલોવેરા એન્ટી ફંગલ અને એન્ટીબેક્ટેરિયલ ગુણધર્મ ધરાવે છે. એલોવેરા જેલ સીધી અસરગ્રસ્ત ત્વચા પર લગાવો. તે ચામડી ની ફોલ્લીઓ વગેરેને મટાડે છે અને તે ત્વચાને સ્વસ્થ બનાવવા માટે ઘણા પોષક તત્વો અને ખનિજો પૂરા પાડે છે. એલોવેરા એ અસરકારક ઘરગથ્થુ ચામડીના રોગો અને ખંજવાળ ની દવા છે.

બેકિંગ સોડા અને લીંબુ

જો તમને તમારા શરીરમાં ખંજવાળની ​​સમસ્યા હોય, તો સૌ પ્રથમ તમારે સ્નાન માટે સ્વચ્છ પાણીનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ, તેમજ તમે પાણીમાં એક ચમચી સોડા અને થોડા લીંબુનો રસ મિક્સ કરી શકો છો. અઠવાડિયામાં ઓછામાં ઓછા 2 થી 3 વખત આ ઘરેલુ ઉપાયનો ઉપયોગ કરો.

ચંદનનો ઉપયોગ ખંજવાળ ની દવા તરીકે

તમે ઘણા ઉપચાર માટે ચંદનનો ઉપયોગ કરો છો, તેનો ઉપયોગ આયુર્વેદિક દવા તરીકે થાય છે. ચંદનની સુગંધ અદભૂત છે, તે શરીરમાંથી ખંજવાળની ​​સમસ્યા દૂર કરી શકે છે અને ત્વચા માટે પણ ફાયદાકારક માનવામાં આવે છે. ઉપરાંત, જો તમે ઈચ્છો છો, તો તમે ખંજવાળવાળા ભાગમાં ચંદનની પેસ્ટ પણ લગાવી શકો છો.

તુલસી

ખંજવાળથી રાહત મેળવવા માટે તમારા શરીર પર તુલસીના રસ કે પેસ્ટ નો ઉપયોગ કરો. કેટલાક તુલસીના પાનને પીસીને તેને નાળિયેર તેલમાં ભેળવીને ત્વચાની માલિશ કરવાથી પણ ખંજવાળ જેવી સમસ્યા થી રાહત મળે છે. આ ઉપાય કરવાથી શરીરની ચામડી માંથી ફૂગ દૂર કરવામાં મદદ મળી શકે છે.

લીમડો અકસીર ખંજવાળ ની દવા

લીમડાનો ઉપયોગ ઘણી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ અને મુખ્યત્વે ચામડી ની સમસ્યા સામે લડવા માટે કારગર ઉપાય સાબિત થાય છે. આવી સ્થિતિમાં, તમે ખંજવાળ થી રાહત મેળવવા માટે લીમડાનો ઉપયોગ કરી શકો છો. લીમડાના પાનને પીસીને અસરગ્રસ્ત વિસ્તારમાં લગાવો.

ખંજવાળથી રાહત મેળવવા માટે તે માત્ર એક અસરકારક ઘરેલું ઉપાય હોઈ શકે છે, અને સાથે સાથે તે ખંજવાળથી છુટકારો મેળવવાનો કુદરતી ઉપાય પણ છે. આ સિવાય લીમડા ના પણ ને ગરમ પાણી માં પલાળી રાખો અને તે પાણી થી રોજ સવારે સ્નાન કરો. થોડા દિવસ લીમડા ના પાણી થી સ્નાન કરવાથી ઘણી ચામડી ની સમસ્યા થી રાહત મેળવી શકાય છે.

નાળિયેર તેલ

નાળિયેર તેલમાં ઘણા લાભદાયી ગુણધર્મો છે જે ત્વચાને ફાયદો પહોંચાડી શકે છે. નાળિયેર તેલનો ઉપયોગ ખંજવાળ દૂર કરવા માટે પણ થઈ શકે છે. ત્વચા પર નાળિયેર તેલ લગાવવાથી ત્વચાનો ભેજ લાંબા સમય સુધી રહે છે. તેનાથી ડ્રાય સ્કિન જેવી સમસ્યા થી તાત્કાલિક રાહત મળે છે.

લસણ

લસણમાં અજોઇના નામનું કુદરતી એન્ટી ફંગલ એજન્ટ હોય છે, જે ફંગલ ઇન્ફેક્શનને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે. લસણની પેસ્ટ કરો અને તેને અસરગ્રસ્ત ભાગોની આસપાસ લગાવો, આ અક્સીર ખંજવાળ ની દવા સાબિત થઇ શકે છે.

હળદર

હળદર કુદરતી એન્ટિબાયોટિક તરીકે કામ કરે છે. હળદર અને પાણી મિક્સ કરીને પેસ્ટ બનાવો અને રૂ ની મદદથી અસરગ્રસ્ત વિસ્તાર પર લગાવો. તે આયુર્વેદિક રીતે ફંગલ ચેપનો ઉપચાર કરે છે.

અન્ય ખંજવાળ ના ઘરગથ્થુ ઉપાય

• સરસવના દાણાને પાણીમાં અડધો કલાક પલાળી રાખો. આ પછી, તેને પીસો અને ચેપગ્રસ્ત વિસ્તાર પર લાગુ કરો. તે ખંજવાળ માટે અસરકારક દવા છે.
• લીંબુ અને તેના પાન નો ઉકાળો બનાવો અને દિવસમાં ત્રણ વખત પીવો. તે ખંજવાળ અને ચેપ દૂર કરે છે. તે ખંજવાળ ની સારવારમાં મદદ કરે છે.
• કારેલાના પાન અને ગુલાબજળનો રસ એકસાથે મિક્સ કરો. આ હર્પીસ ખંજવાળમાં તાત્કાલિક લાભ આપે છે. અસરકારક ખંજવાળ ની દવા માટે ચોક્કસપણે આયુર્વેદિક ડોક્ટરની સલાહ લેવી જરૂરી છે.
• સરસવના દાણાને બારીક પીસીને નાળિયેર તેલ સાથે પેસ્ટ બનાવો. તેને અસરગ્રસ્ત વિસ્તાર પર લગાવો. તે ચામડી ના રોગ મટાડે છે.
• દેશી ઘી દરેકના ઘરમાં હોય છે. ખંજવાળથી રાહત મેળવવા માટે, ચામડી ના અસરગ્રસ્ત ભાગ પર દેશી ઘી લગાવો. તે ખંજવાળ મટાડે છે.
• તમે કાકડી સાથે ચામડી ના રોગો ની સારવાર કરી શકો છો. રૂ ની મદદથી અસરગ્રસ્ત વિસ્તાર પર કાકડીનો રસ લગાવો.
• વિટામિન-ઇ થી ભરપૂર ખોરાક લો. આની મદદથી, આપણા શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ મજબૂત થાય છે, જેની મદદથી શરીર લ્યુકોસાઈટ્સ ઉત્પન્ન કરે છે અને ફૂગનો નાશ કરવામાં મદદ કરે છે. વિટામિન-ઇ માટે, ઓલિવ તેલ, સૂર્યમુખી તેલ, અખરોટ, દાળ, પાલક, બદામ, તલ વગેરે લો.
• ખોરાકમાં લવિંગનો ઉપયોગ કરો. તેના સેવનથી ફંગલ ઇન્ફેક્શન દૂર થાય છે.
• સ્વચ્છતાનું ખાસ ધ્યાન રાખવું જોઈએ અને ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિ દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતા કપડાં, વસ્તુઓ વગેરેનો ઉપયોગ બીજા વ્યક્તિ એ ન કરવો જોઈએ.
• ચેપગ્રસ્ત પાલતુ પ્રાણીઓથી પણ દૂર રહેવું જોઈએ.
• વધારે પડતો પરસેવો ટાળવો જોઈએ, આ માટે એન્ટી ફંગલનો ક્રીમ કે પાવડર નો ઉપયોગ કરો.
• વધુ પડતા ખારા અને મીઠા ખોરાક, ગોળ, ચોકલેટ, સોડા ધરાવતા પીણાં, વધુ પડતા તળેલા અને મસાલેદાર ખોરાક, જંક ફૂડ, દારૂ, ધૂમ્રપાન અને અન્ય નશીલા પદાર્થોનું સેવન ન કરવું જોઈએ.
• ચેપ ગ્રસ્ત ચામડી ના ભાગો માં વારંવાર ખંજવાળ ન કરવી જોઈએ.

Also Read- આયુર્વેદિક ધાધર ની દવા- Dhadhar Ni Dava

ડોક્ટરને ક્યારે મળવું. (When to see a doctor.)

આ એક સામાન્ય સમસ્યા છે પણ તમને લાંબા સમય સુધી ચાલતા ચામડી પર ગંભીર સમસ્યા જોવા મળી શકે છે. ખંજવાળ આવે તો તમારા ડોક્ટરને અથવા ત્વચા રોગ નિષ્ણાત ને મળવું પણ ખુબ જરૂરી છે, કારણે કે આ સમસ્યા ચામડી ના કોઈ બીજા રોગ ને કારણે પણ ઉદ્ભવી શકે છે. જેમકે ખરજવું, ધાધર અને અછબડા કે ઓરી જેવા રોગ ની શરૂવાત માં સમય માં આવી સમસ્યા વધુ જોવા મળે છે.

• બે સપ્તાહથી વધુ ચાલે છે અને સ્વ-સંભાળનાં પગલાંથી કે ઘરગથ્થુ ઉપચાર થી કોઈ સુધારો દેખાતો નથી.
• ગંભીર છે અને તમને તમારી દિનચર્યામાંથી વિચલિત કરે છે અથવા તમને ઊંઘ નથી આવતી. આ સમયે ડોક્ટરને અથવા ત્વચા રોગ નિષ્ણાત ને જરૂર થી સંપર્ક કરવો.
• જો અચાનક ખંજવાળ આવે છે અને તમારા આખા શરીરને વધુ અસર કરે છે.
• અન્ય લક્ષણો સાથે છે, જેમ કે વજનમાં ઘટાડો, તાવ અથવા રાત્રે પરસેવો
• જો સારવાર છતાં ત્રણ મહિના સુધી સ્થિતિ ચાલુ રહે, તો ચામડીના રોગ માટે મૂલ્યાંકન કરવા માટે ત્વચારોગ નિષ્ણાંત ને મળી જુઓ.
• અન્ય રોગો માટે મૂલ્યાંકન કરવા માટે આંતરિક રોગો ના નિષ્ણાત એવા ડોક્ટરને મળવું પણ જરૂરી હોઈ શકે છે.

FAQ

Disclaimer

અહીં ફક્ત તમને કોઈ પણ આયુર્વેદિક ઉપચારો વિષે ની માહિતી આપવામાં આવી છે, તમે તમારા જોખમ પર કોઈ પણ ઉપચાર નો ઉપીયોગ કરી શકો છે. અમે તમને ફરજીયાત કોઈ પણ રોગો ના નિવારણ માટે ડોક્ટર ની સલાહ પ્રથમ લેવાનું સૂચન કરીયે છીએ, ત્યાર બાદ જ ડોક્ટર ની સલાહ મુજબ દવા લેવી. જાતે કરેલા ઉપચાર દ્વારા ક્યારેક આડઅસર થઇ શકે છે, જેમી સંપૂર્ણ જવાબદારી તમારી છે, તે માટે અમે જવાબદાર નથી.

Summary

હું આશા રાખું છું કે “આયુર્વેદિક ખંજવાળ ની દવા (Khanjval Ni Dava)” લેખ તમારા માટે ઉપયોગી સાબિત થશે અને બધા વાચકોને તે ખૂબ ગમશે. આવી ઉપયોગી માહિતી અપડેટ્સ માટે અમારા બ્લોગ ગુજરાતી- અંગ્રેજીની મુલાકાત લેતા રહો અને ફેસબુક, ટ્વિટર અને ઇન્સ્ટાગ્રામ જેવા સોશિયલ મીડિયા પર આમારા ઓફિશ્યિલ એકાઉન્ટ ને ફોલો કરવાનું ભૂલશો નહીં.